SULTAN II. ABDÜLHAMİD HAN DÖNEMİ MİMARİSİ İLE İLGİLİ KAYNAKLAR

1876-1908 yılları arasında hükümdar olan Sultan Abdülhamit han döneminde birçok kurumun temellerini atmış sayısız eser ve projeye imza atmıştır. Bunun bir sonucu olarak o döneme ışık tutmak için bugün birçok kitap, makale hatta ansiklopedi vardır. Bunların tamamını incelemek anlatmak pek mümkün olmadığı için Sultan Abdülhamit Dönemi mimarisini anlatan belli başlı kaynakları inceldim bunun yanında Sultan Abdülhamit’i anlatan belli başlı kitaplarda yazının sonuna ekledim bu alanda çalışma yapmak isteyen okumalar yapmak isteyenlere yara sağlaması temennisiyle.  

 SULTAN II. ABDÜLHAMİD HAN DÖNEMİ MİMARİSİ İLE İLGİLİ KAYNAKLAR

KİTAPLAR



Fatmagül, Demirel(2011) Sultan II. Abdülhamit’in Mirası İstanbul’daki Kamu Binaları, İstanbul Ticaret Odası Kültür ve Sanatsal Araştırmalar İstanbul

Toplamda 244 sayfa olan kitap giriş bölümünde, II. Abdülhamit dönemiyle ilgili genel bir değerlendirmenin akabinde II. Abdülhamit döneminde İstanbul’daki yapılar tek tek ele alınmıştır. Aralarda yapıların fotoğraflarına yer verilmiş olduğu görülmektedir. Bu yapılar; Sanayi-i Nefise Mektebi

Avrupa'ya Açılan Kapı: Sirkeci Garı

Müze-i Hümayun 

Halkalı Ziraat Mektebi 

Memleket Sandıklarından Ziraat Bankası'na

Darülaceze: Şefkat Kapısı Düyun-ı Umumiye-i Osmaniye İdaresi

Hamidiye Etfal Hastanesi

Orman Ma'adin ve Ziraat Nezareti

Mektep-i Tıbbiye-i Şahane

Defter-i Hakanı Nezareti

Posta ve Telgraf Nezareti

Doğuya Açılan Kapı: Haydarpaşa Garı’dır. 

Oktay, Aslanapa (2004). Osmanlı Devri Mimarisi, İnkılap Yayınları.

Osmanlı Devri Mimarisini detaylı olarak inceleyen kitapta, “İznik’te Orhan Gazi ve Murat Hüdavendigar Devri Eserleri” başlığından başlayarak Sultan V. Mehmet Reşat Devri ve Sonrasına kadar bütün Osmanlı padişahları dönemini incelemiş ayrıca Türbe saray köşk hamam çeşmeler sebiller ve Anadolu’da Türk kale ve surlarında ayrı başlık altında incelemiştir. 542’den 554’de kadarda II. Abdülhamit devri eserlerini ele almıştır.

 Aydın, Talay (2007) Eserleri ve Hizmetleriyle II. Abdülhamid, İstanbul: Armoni.

643 Sayfadan oluşan kitap, II. Abdülhamit Dönemine genel bakış, Sultan Abdülhamit’in Eserleri ve Hizmetleri gibi başlıklar altında sınırlandırılmış, II. Abdülhamit Dönemi Mimarisine ise 352 ile 522 sayfaları arasında Maliye hizmetleri başlığında Kütahya, Kastamonu, Malatya Manisa ve Mersin Camilerine değinilmiştir.















MAKALELER 

Nilay, Özlü (2011). “Merkezin merkezi Sultan II. Abdülhamit Döneminde Yıldız Sarayı,” Toplumsal Tarih, (2006)

Toplamda 13 sayfadan oluşan bu makalede, Sultan II. Abdülhamit Dönemindeki yıldız sarayını mimari ve dönemin siyasi durumlarının mimariye yansımalarını değerlendirmenin yanında II. Abdülhamid’in kişiliği ile mekân ilişkisini yapılar üzerinden okumaya çalışıldığı görülmektedir.

 Meltem Özkan Altınsöz, (2014) “19.yy Osmanlı Mimari’sindeki Oryantalizmin Endülüs Kaynağı ve Sirkeci Garının Değerlenmesi” (Google Akademik).

Bu çalışma 19.yy Osmanlı Sanatçı’nda görülen Oryantalist yaklaşımları Sirkeci Garı özelinde incelemekte, Oryantalist formların kaynaklarını Kuzey Afrika Mağrip kökenine atfeden genel geçer değerlendirmelerden ziyade özellikli olarak bu formları İber Yarımadası'nda gelişmiş olan Endülüs İslam Medeniyeti ile ilişkilendirmektedir. Çalışmada II. Abdülhamid döneminde Alman Mimar August Jashmund tarafından tasarlanan Sirkeci Garı'nın mimari üslubu değerlendirilmekte, Avrupa etkisi ile moda olan Oryantalist üslubunun Doğu ve Batı sanatlarının karışımı niteliğindeki Müdeccen üslupla olan kavramsal benzerlikleri mercek altına alınmaktadır.

ANSİKLOPEDİLER


Selman, Can(2011).  II. Abdülhamit Dönemi Osmanlı Mimarisi ve Sanat Anlayışı, Devri Hamid 5 Erciyes Üniversitesi

5 Cilt olan çalışmada II. Abdülhamit Devri detaylı bir şekilde ele almıştır. 5.Cilte ise II. Abdülhamit Dönemi Osmanlı Mimarisi ve Sanat Anlayışı 23-41 sayfaları arasında incelenmiştir.

 Tezler

A. Şevki Duymaz (2003) II. Abdülhamit Dönemi İmar Faaliyetleri, Isparta:  Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yayınlanmış Doktora Tezi. (YÖK)

Bu Tez, Osmanlı Devletindeki imar teşkilatından ve İmar faaliyetlerinden yüzeysel olarak bahsetmesiyle birlikte, II. Abdülhamit dönemi İmar teşkilatını, imar faaliyetlerini meydana getiren ortamı ve bu ortama etki eden faktörler izah edilerek, II. Abdülhamit dönemi imar faaliyetleri anlatılmıştır.

Çağrı, Güntan (2007) II. Abdülhamit Devri İmparatorluk İmajının Kamu Yapıları Aracılığı İle Osmanlı Kentine Yansımaları, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. (YÖK)

 Sultan II. Abdülhamit Dönemi Osmanlı İmparatorluğu genel başlıklar altında ele alınarak 19. Yüz yıl Osmanlı kentleri başlıkları altında incelenmiştir. Ayrıca belli başlı şehirler örnek alınarak II. Abdülhamit döneminde yapılan kent düzenlemelerinden bahsedilmiştir.

SULTAN ABDÜLHAMİT HAN'I VE DÖNEMİNİ ANLATAN KİTAP ÖNERİLERİ 

Yukarıda da belirtiğim gibi Sultan Abdülhamit Han dönemi çok yoğun geçen bir dönem olmasıyla beraber Sultan Abdülhamit Handa çok çalışmış ve arkasında gerçekleşmiş ve gerçekleşmemiş çok proje bırakan bir padişah. Hem projeleri ve o dönemi hemde Sultanı anlak için farklı farklı kitaplar okumak şartıdır kitapları seçerken bu hassasiyetle seçmeye özen gösterdim.

5. KAYNAKÇA

Altınsöz, Meltem Özkan “19.yy Osmanlı Mimari’sindeki Oryantalizmin Endülüs Kaynağı ve Sirkeci Garının Değerlendirilmesi”

Aslanapa, Oktay Osmanlı Devri Mimarisi (2004), İnkılap Yayınları.

Aydın, Önder, “Sultan II. Abdülhamit Dönemi Yapılarında İmparatorluğu Temsil Eden Semboller”

Can, Selman(2011).  II. Abdülhamit Dönemi Osmanlı Mimarisi ve Sanat Anlayışı, Devri Hamid 5 Erciyes Üniversitesi

Demirel, Fatmagül (2011) Sultan II. Abdülhamit’in Mirası İstanbul’daki Kamu Binaları, İstanbul Ticaret Odası Kültür ve Sanatsal Araştırmalar İstanbul

Duymaz, A. Şevki (2003) II. Abdülhamit Dönemi İmar Faaliyetleri, Isparta:  Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yayınlanmış Doktora Tezi. (YÖK)

Güntan, Çağrı (2007) II. Abdülhamit Devri İmparatorluk İmajının Kamu Yapıları Aracılığı İle Osmanlı Kentine Yansımaları, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. (YÖK)

Özlü, Nilay (2011). “Merkezin merkezi Sultan II. Abdülhamit Döneminde Yıldız Sarayı,” Toplumsal Tarih, (206)

Talay, Aydın (2007) Eserleri ve hizmetleriyle II. Abdülhamid, İstanbul: Armoni.

Yıldıran, Neşe, “II. Abdülhamit Dönemi Mimarlığı”